Bale Pozisyonları: 1. Pozisyon’dan 5. Pozisyon’a Adım Adım

Bale stüdyosunun o kendine has reçine kokusunu içime çektiğim ilk günden, başbalerin olarak sahneye çıktığım son temsilime kadar değişmeyen tek bir ritüel vardı: Barın başına geçmek ve 1. Pozisyonu almak. Meslek hayatımda gördüm ki, ister 4 yaşında bir minik kuğu olun, ister dünyaca ünlü bir solist; her şey o temel ayak pozisyonlarıyla başlar ve biter. Eğer bale, bedenin şiiri ise, Bale Pozisyonları: 1. Pozisyon’dan 5. Pozisyon’a Adım Adım öğrenmek de bu şiirin alfabesidir.

Pek çok öğrencim veya velim, baleyi sadece "parmak ucunda durmak" veya "havada süzülmek" sanıyor. Oysa o hayran kaldığınız dönüşlerin (Pirouette) ve sıçrayışların (Grand Jeté) sırrı, yerde ne kadar sağlam durduğunuzda saklıdır. Bugün size, sadece "ayakları şöyle koyun" demeyeceğim; bir eğitmen gözüyle bu pozisyonların arkasındaki anatomik mantığı, sık yapılan hataları ve "Turnout" (Dışa Dönüş) sırlarını anlatacağım. Hazırsanız, topuzunuzu sıkılaştırın ve barın başına geçelim.

Her Şeyin Temeli: "Turnout" (Dışa Dönüş) Nedir?

Pozisyonlara geçmeden önce, öğrencilerimin en çok zorlandığı ve en sık hata yaptığı konuya değinmek zorundayım: Turnout. Bale pozisyonları, ayakların "V" şeklinde açılmasıdır ama bu açılım asla ayak bileklerinden veya dizlerden yapılmamalıdır!

Sektörde geçirdiğim yıllarda, dizlerini zorlayarak ayaklarını 180 derece açmaya çalışan ve sakatlanan çok dansçı gördüm. Dışa dönüş, tamamen kalça ekleminden başlar. Femur (uyluk) kemiğinizin kalça yuvasında dışarı doğru dönmesi gerekir. Ayaklarınız, kalçanızın izin verdiği kadar açılmalıdır. Unutmayın, güvenli bir 45 derece, sakatlayan bir 180 dereceden çok daha estetiktir.

1. Pozisyon (First Position / Première)

Balenin "Merhaba"sıdır. Topukların birleşik, parmak uçlarının ise (kalçadan gelen dönüşle) yanlara baktığı pozisyondur.

Nasıl Yapılır?

• Topuklarınızı birbirine değdirin.
• İç bacak kaslarınızı (Adductor) fermuar çeker gibi yukarı doğru sıkın.
• Ayak parmaklarınızın tamamı yere basmalı. Küçük parmağınızın havaya kalkmasına izin vermeyin.

Uzman Tavsiyesi ve Sık Yapılan Hatalar

Öğrencilerim genelde 1. pozisyonda dururken ayak bileklerini içe devirme (Rolling In) hatası yaparlar. Bu, "kemer çökmesi"ne neden olur ve dizlere büyük yük bindirir. Profesyonel bir bale kursu eğitiminde ilk öğrettiğimiz şey, 1. pozisyonda dururken sanki ayak tabanınızda 3 nokta (topuk, başparmak kökü, küçük parmak kökü) yere mıhlanmış gibi hissetmenizdir.

2. Pozisyon (Second Position / Seconde)

1. pozisyondaki duruşun, yaklaşık bir ayak boyu (veya omuz genişliği) kadar yana açılmış halidir. Topuklar artık birbirine değmez ama aynı düz çizgi üzerindedir.

Kritik Noktalar:

• Ağırlık merkeziniz tam ortada olmalı. Ne sağa ne sola yaslanmalısınız.
• Ayaklarınızın açıklığı çok fazla olmamalı. Çok açarsanız, "Grand Plié" yaparken topuklarınızın yerden kalkmasını engelleyemezsiniz (ki 2. pozisyonda topuklar asla kalkmaz!).

Özellikle çocuk bale kursu derslerimizde, miniklerin en sevdiği pozisyondur çünkü denge sağlamak 1. pozisyona göre daha kolaydır. Ancak yetişkinler burada genellikle kalçayı dışarı çıkarma (Lordoz) eğilimi gösterir. Kuyruk sokumunuzu (Tailbone) yere dik tutmayı unutmayın.

3. Pozisyon (Third Position / Troisième)

Burası geçiş alanıdır. Bir ayağın topuğunun, diğer ayağın kavisinin (orta kısmının) önüne geldiği pozisyondur. Günümüzde ileri seviye veya profesyonel derslerde 3. pozisyon çok sık kullanılmaz; genellikle yerini 5. pozisyona bırakır. Ancak baleye yeni başlayanlar için 5. pozisyona giden yolda güvenli bir limandır.

Neden Önemli? Çünkü öğrenciye "bir ayağın diğerinin önüne geçmesi" (Crossing) mantığını öğretir. Dengenizi bozmadan bacaklarınızı birbirine yaklaştırmayı burada deneyimlersiniz.

4. Pozisyon (Fourth Position / Quatrième)

Geldik en zorlu ve en "nankör" pozisyona! 20 yıllık kariyerimde, Pirouette (dönüş) hazırlıklarında en çok titrenilen pozisyonun bu olduğunu gördüm. 3. veya 5. pozisyondaki ayakların, ileriye doğru (bir ayak boyu kadar) açılmış halidir.

Zorluk Nerede?

4. pozisyonda destek yüzeyi daralır ve bacaklar ayrık olduğu için kalça kontrolü zorlaşır. Ön ayak ile arka ayak arasında bir boşluk vardır ama ağırlık yine tam merkezde olmalıdır.

• Açık 4. Pozisyon (Ouverte): 1. pozisyondan öne adım alınmış halidir (Topuklar aynı hizada değil).
• Kapalı 4. Pozisyon (Croisé): 5. pozisyondan öne adım alınmış halidir (Öndeki topuk, arkadaki parmak ucuna hizalıdır). Akademik olarak en çok kullanılan budur.

Eğitmen Notu: 4. pozisyonda "kare kalça" (Square Hips) kuralı hayati önem taşır. Öndeki bacağınızın olduğu tarafın kalçası öne gitmek ister, onu inatla geride ve diğer kalçayla aynı hizada tutmalısınız.

5. Pozisyon (Fifth Position / Cinquième)

Balenin zirvesi ve en estetik duruşu. Bir ayağın topuğunun, diğer ayağın başparmak eklemine (veya tam ucuna) değdiği, ayakların birbirine tam kilitlendiği pozisyondur. Bacaklar arasında hiç boşluk kalmamalıdır.

Bu pozisyon, mükemmel bir "Turnout" ve güçlü iç bacak kasları gerektirir. Yeni başlayan bir yetişkinin ilk derste kusursuz bir 5. pozisyon yapmasını asla beklemeyiz ve istemeyiz. Zorlamak, menisküs yırtıklarına davetiye çıkarır.

5. Pozisyona Giden Yol

Zamanla, kalça esnekliğiniz arttıkça 3. pozisyondan 5. pozisyona doğru ayaklarınızı kaydırabileceksiniz. Ben öğrencilerime hep şunu söylerim: "5. pozisyon bir varış noktası değil, bir süreçtir."

Kollar Ne Yapıyor? (Port de Bras)

Ayaklar bu pozisyonlardayken kollar boş mu duruyor? Asla. Vaganova, RAD veya Cecchetti gibi ekollere göre küçük farklar olsa da temel kol pozisyonları şöyledir:

• Hazırlık (Bras Bas): Kollar aşağıda, oval bir şekilde.
• 1. Pozisyon: Kollar göbek deliği hizasında, büyük bir topu kucaklar gibi.
• 2. Pozisyon: Kollar yana açık, dirsekler hafifçe yukarıda ama omuzlar aşağıda.
• 5. Pozisyon (veya 3. Pozisyon): Bir kol veya iki kol başın üzerinde, taç şeklinde (High 5th).

Sabır, Disiplin ve Tekrar

Bale pozisyonlarını öğrenmek, bir enstrümanı akort etmeye benzer. Başta zorlanırsınız, sesler (bedeniniz) istediğiniz gibi çıkmaz. Ama doğru teknikle, sabırla ve iyi bir eğitmenle çalıştığınızda, o pozisyonların bedeninize nasıl oturduğunu hissedersiniz.

Bu yazıdaki bilgileri evde ayna karşısında denerken lütfen nazik olun. Bedeniniz sizin en değerli enstrümanınız. Eğer bu temelleri, sakatlanma riski olmadan, akademik bir disiplinle öğrenmek isterseniz, kapımız balekursu.com.tr'de her zaman size açık. Unutmayın, en muhteşem balerinler bile her sabah 1. pozisyonla güne başlar.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)